Tarıma Entegre Fotovoltaik Sistemlerle Çiftçiler Hem Enerji Hem Ürün Kazanacak

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (ODTÜ-GÜNAM) Modül Teknolojileri Birim Koordinatörü Doç. Dr. Talat Özden, tarım alanlarında kullanılan güneş enerjisi panellerinin, daha az su tüketimi, aşırı sıcaklara karşı etkin koruma sağlama ve ürünlerin dondan etkilenmesini önleme gibi birçok fayda sunduğunu belirtti. Bu sistemler, tarım alanlarının ikili kullanım verimini artırmayı hedefliyor.

Güneş enerjisi panelleri, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanma noktasında önemli avantajlar sağlarken, geniş kurulum alanlarına ihtiyaç duyması nedeniyle tarımsal alanlara baskı oluşturuyor. Bu baskıyı ortadan kaldırmak amacıyla geliştirilen Tarıma Entegre Fotovoltaik Sistemler (TarımGES), tarım alanı üzerine tarımsal faaliyeti etkilemeyecek şekilde yükseltilmiş güneş panelleri ile kuruluyor. Böylece hem enerji hem de gıda üretimi aynı anda gerçekleştirilebiliyor.

ODTÜ-GÜNAM, Erciyes Üniversitesi ve TAT Gıda ortaklığında başlatılan "Tarımda yeşil dönüşüm için güneş enerjisi" projesi hakkında bilgi veren Doç. Dr. Talat Özden, "TarımGES sayesinde aynı arazi üzerinde hem güneş kaynaklı temiz ve yenilenebilir enerji üretimi hem de tarımsal üretim gerçekleştirilebiliyor" dedi. Özden, tarım alanlarının genellikle büyük ve şehir merkezlerine uzak olduğunu, bu alanların enerji ihtiyaçlarını yerinde karşılamanın pratik bir çözüm sunduğunu ifade etti.

TarımGES'lerle Daha Verimli Tarım Mümkün

Özden, küresel ısınmanın tarımı olumsuz etkilediğini belirterek, "TarımGES, küresel ısınmanın tarım üzerindeki olumsuz etkilerine çözüm üretebilecek bir yaklaşım sunuyor. Bitkilerin ihtiyacı olan ışığı sağlarken, aynı zamanda şartlandırılmış gölgelendirme ile bitki sağlığını koruyoruz" dedi.

Kayısı ağaçları ve domatesler üzerine güneş panelleri entegre edilecek olan projede, bitkilerin dondan etkilenmemesi ve verimliliklerinin artırılması hedefleniyor. Özden, Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Deneme Arazisi'nde kayısılar üzerinde, TAT Gıda'nın Bursa Mustafakemalpaşa tesislerinde ise domates ve bezelye üretiminde TarımGES uygulamalarının hayata geçirileceğini söyledi.

Avrupa Yeşil Mutabakatı'na Katkı

Özden, TarımGES projelerinin Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı'nın "Yeşil ve Sürdürülebilir Tarım: Tarladan Sofraya Sürdürülebilir Tarım" başlığına önemli katkılar sunacağını belirtti. Projelerin, tarladan sofraya stratejisi ile gıda üretiminde sürdürülebilirliği sağlama ve çiftçilere çevre dostu verimlilik artırıcı çözümler sunma hedefini taşıdığını vurguladı.

TarımGES'in Sağladığı Avantajlar

Özden, özellikle Konya Ovası gibi kurak bölgelerde TarımGES'in büyük avantajlar sunduğunu belirterek, "Şartlandırılmış bir gölgelendirme ile tarım bu bölgelerde daha verimli hale gelebilir. Daha az su kaynağına ihtiyaç duyulacağı için su kaynaklarımız kendini onarabilecek zamanı kazanabilir" dedi. Yağmur suyu hasadına imkan veren TarımGES tasarımlarının da geliştirilmesi planlanıyor.

Yasal Düzenlemeler ve Gelecek Planları

Türkiye'de TarımGES konusunda henüz bir yasal düzenleme olmadığını belirten Özden, mevcut yasal çerçevede küçük ölçekli TarımGES kurulumlarının yapılabileceğini, ancak büyük kurulumlar için Avrupa'daki yasal düzenlemelerin Türkiye'ye de adapte edilmesi gerektiğini söyledi. ODTÜ-GÜNAM ekibi olarak bilimsel veri üretmeye çalıştıklarını ifade eden Özden, doğru yasal düzenlemelerle TarımGES'in Türkiye'de yaygınlaşabileceğini belirtti.