Tüik Sağolsun..

Türkiye’nin 2022’ye ilişkin enflasyon karnesi belli oldu. Faiz indirimleriyle birlikte patlayan enflasyon yılın son aylarında baz etkisiyle birlikte inişe geçti. Yüzde 1’lik zamma rağmen enflasyon aralık ayında 20 puan düştü. Enflasyondaki bu düşüş Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), üzerindeki şüpheleri yeniden arttırdı. Aralık ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Aralık 2022’de aylık bazda yüzde 1,18 artarken, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0,24 azalış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 64,27, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 97,72 olarak gerçekleşti.

Tahminler ise aynı seviyede gerçekleşmişti. AA Finans enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, aralıkta TÜFE’nin yüzde 2,61 artacağını öngörmüştü. Ekonomistler, bir önceki ay yüzde 84,39 olan yıllık enflasyonun yüzde 66,59’a gerileyeceğini hesaplamıştı. Aralık 2022 itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 72,31, yurt içi üretici fiyatları yüzde 128,47 arttı. Yıllık enflasyon, son 9 ayın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti. Yıllık enflasyon Nisan 2022’de yüzde 69,97 seviyesinde gerçekleşmişti. Aylık enflasyonda da son 16 ayın en düşük seviyesi kaydedildi.

Aylık enflasyon, Eylül 2021’yüzde 1,25 olarak kayıtlara geçmişti. Öte yandan gıda enflasyonundaki artış da dikkatlerden kaçmadı. Öte yandan gıda ve alkolsüz içecekler grubunda aralık ayında artış yüzde 1,86 oldu ve bu manşet enflasyonu 0.5 puan etkiledi. Gıda grubunda 2022 yılındaki artış ise yüzde 77,87 olurken 2022 enflasyonunun 19.71 puanı bu gruptan kaynaklandı.

Gıda grubunda 2022 yılında diğer işlenmiş gıda yüzde 89,16, işlenmiş gıda yüzde 82 ve taze meyve ve sebzelerde yüzde 78,54 ile en yüksek artış yaşayan ürün grupları oldu. TÜRK-İŞ tarafından hazırlanan Açlık ve Yoksulluk Sınırı Aralık 2022 araştırmasına göre ise Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin ‘gıda için’ yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 4,41 oranında, son 12 ayda yüzde 98,41 oranında artış gerçekleşti.

EN FAZLA KONUT FİYATLARI YÜKSELDİ

Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) yer alan ana harcama gruplarında Aralık 2022’de yıllık bazda en yüksek artış yüzde 79,83 ile konut grubunda oldu. Ana harcama grupları itibarıyla aralıkta bir önceki aya göre azalanlar yüzde 4,14 ile ulaştırma, yüzde 1,34 ile giyim ve ayakkabı olurken, en az artış gösteren ise yüzde 0,07 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Aralıkta artışın yüksek olduğu ana gruplar sırasıyla yüzde 5,91 ile sağlık, yüzde 4,56 ev eşyası, yüzde 2,84 ile konut olarak belirlendi. TÜFE’de yıllık bazda en az artış yüzde 25,87 ile giyim ve ayakkabı ana grubunda gerçekleşti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 32,58 haberleşme, yüzde 37,27 ile eğitim olarak kayıtlara geçti. Yıllık bazda artış en fazla yüzde 79,83 ile konut, yüzde 77,87 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 73,02 ile ev eşyasında oldu. 2022 yılı Aralık ayında, endekste kapsanan 144 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5’li Düzey), 24 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 9 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 111 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

BAKAN NEBATİ: SEBEPLERİNDEN BİRİ DÖVİZDEKİ ARTIŞ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter’dan, Aralık 2022 dönemine ilişkin enflasyon verilerini değerlendirdi. Bakan Nebati, Kasım 2022’den itibaren enflasyonda belirgin bir düşüş trendine girildiğini ve geçen yılın Orta Vadeli Program (OVP) hedefinin altında bir noktada kapatıldığını bildirdi.

Aralık 2022’de aylık bazda tüketici fiyatlarında enflasyonun yüzde 1,18 olduğunu ve yıllık bazda 20,12 puan düşerek yüzde 64,27’ye gerilediğini belirten Nebati, “Kasım ayından itibaren enflasyonda belirgin bir düşüş trendine girdik ve 2022 yılını OVP hedefimizin altında bir noktada kapatıyoruz. Aynı dönemde, yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) de aylık bazda yüzde eksi 0,24 oranında gerçekleştiğini ve yıllık Yİ-ÜFE’nin 38,30 puan azalarak yüzde 97,72’ye gerilediğini görüyoruz” ifadelerini kullandı.

Nebati, tüm dünyada zorlu koşullara sahne olan 2022 yılını, yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen Türkiye Ekonomi Modeli (TEM) sayesinde başarıyla geride bıraktıklarına işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu: “Fiyat artışlarına yönelik aldığımız önlemler ve ücretlerde yapılan iyileştirmelerle vatandaşlarımızın alım güçlerini koruduk. “ Nebati, enflasyon artışıyla ilgili, “Türkiye’deki enflsayonun sebeplerinden bir tanesi döviz fiyatlarındaki artıştır. Döviz kurundaki artış enflasyonun altında kalarak olması gereken noktaya geldi. Enflasyondaki yukarı yönlü ivme kırıldı. Biz bu enflasyon devrini kapattık artık.” açıklaması yaptı.

‘BUNA KİM İNANIR REFAHTAN ÇALIYORLAR’

Ekonomist Ali Hakan Kara “Ücretiniz geçmiş enflasyona göre artsa dahi, enflasyon refahınızdan çalar. Düşük ölçülüyorsa daha fazla çalar” dedi. Gelecek Partili Kerim Rota da “TÜİK’in enflasyon paylaşımının altına yapılan yorumları okuyunca ekonomi yönetimi ve kurumlarındaki itibar açığının ne büyük olduğunu görebiliyorsunuz. Açıklanan bu enflasyona hükümet de inanıyorsa, emeklileri enflasyona ezdirmemek için yüzde 16 artış yapmaları yeterli olacak” ifadelerini kullandı.

‘GARİP MODELLE 15 AYDA 500 LİRALIK MAL 989 LİRAYA ÇIKTI’

Ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy “Ürünlerin hepsine zam geldi, enflasyon düştü. Açıklanan resmi enflasyon verilerine itiraz ediyorum” dedi. Analist Fatih Özatay da “2022 enflasyonu yüzde 64,3. Bir de şöyle bakın: Bu garip ekonomi modeli macerasına Eylül 2021’de başladık. Eylül 2021-Aralık 2022’de (15 ayda) enflasyon tam yüzde 97,7 oldu. Eylül 2021 sonunda 500 liraya aldığımız bir malı Aralık 2022 sonunda 989 lira vererek alabilir hale gelmişiz” açıklamasını yaptı.

İTO YÜZDE 2,9 ENAG YÜZDE 5,1 TÜİK YÜZDE 1,1

İstanbul Ticaret Odası’ndan (İTO) yapılan açıklamaya göre, aralıkta perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, bir önceki aya göre yüzde 2,94, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 3,71 yükseldi. Aralık 2021’e göre geçen ay yaşanan fiyat değişimlerini gösteren “bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı” İTO 1995 bazlı Ücretliler Geçinme İndeksi’nde yüzde 92,97, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’nde ise yüzde 81,31 olarak gerçekleşti.

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Aralık ayında yüzde 5,18 arttı. E-TÜFE’nin 2022 yılındaki artışı yüzde 137,55 olarak gerçekleşti. Son 6 aylık enflasyon oranı ise yüzde 38,57 oldu. TÜİK alt grupları gösterge olarak alındığında en az aylık artış yüzde 0,56 ile Ulaştırma en fazla yükseliş ise yüzde 19,72 ile Çeşitli Mal ve Hizmetler kaleminde gerçekleşti.

‘BU CİDDİ BİR ÖLÇME HATASI’

Ekonomistler de TÜİK enflasyonu karşısında yorumlarda bulundu. İktisatçı Orhan Karaca “İstanbul’da yaşayıp da aylık enflasyonun yüzde 1,2 olduğuna inanmak olsa olsa saflık olur. Nitekim İTO İstanbul’daki aylık enflasyonu yüzde 2,9 ölçmüş. Enflasyon yükseldikçe iki enflasyon göstergesi arasındaki fark arttı. Bu ciddi bir ‘ölçme hatası’ olduğuna işaret eder” dedi.

‘GRAFİKLER EZDİRMEDİK YALANINI ORTAYA KOYUYOR’

İYİ Partili Durmuş Yılmaz “Beklendiği gibi enflasyonun artış hızı yavaşladı. Fiyatlar nisbi düşük artış hızı ile artmaya devam edecek. Grafikler kimseyi enflasyona ezdirmedik yalanını net olarak ortaya koyuyor. Yanlış ölçüm bir yana, gecikmeli enflasyon farkı önceki 6 ayın enflasyonunu bile telafi etmiyor” yorumunu yaptı.

‘TÜRKİYE İLLÜZYON KURUMU TALİMATLARA UYMUŞ’

Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal “TÜİK (Türkiye İllüzyon Kurumu) aylık ve yıllık enflasyonu hesaplamamış anlaşılan, aldığı düşürme talimatı gereği olarak uydurmuş. Vatandaşlarımızın sofrasından ekmeğini çalmaya devam” dedi.